Phần 1: Viral video, tại sao không?

Một ngày nào đó, qua đường truyền Internet bạn nhận được một đoạn video clip. Bạn nhấn nút Play và bắt đầu thưởng thức.

Bạn cảm thấy video này thật thú vị và bắt đầu nghĩ đến việc sẽ chia sẻ nó cho bạn bè, người thân của bạn. Bạn muốn họ cũng có thể có được những trải nghiệm thú vị khi xem đoạn video đó giống như mình, hoặc đơn giản bạn chỉ muốn chia sẻ một thông điệp nào đó đến những người mà bạn yêu quý.

Sau khi xem video đó, bạn bè của bạn cũng có những suy nghĩ, cảm nhận giống bạn và họ tiếp tục chia sẻ nó tới những người khác nữa.

Cứ như vậy, đoạn video clip ban đầu – giống như một loại virus – được lan truyền từ người này sang người khác theo cấp số nhân.

Nếu như một đoạn video nào đó được lan truyền liên tục trên Internet với cơ chế như vậy, người ta nói đoạn video đó đã tạo viral. Hiện nay trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng, khái niệm “Viral video” không còn quá xa lạ. Viral video là một trong những phương tiện giúp truyền tải thông điệp hết sức hiệu quả trong các chiến dịch marketing và cũng là chiến thuật góp phần thúc đẩy lan truyền nội dung tiếp thị dựa trên trào lưu chia sẻ video trực tuyến. Trong khi các doanh nghiệp hàng năm phải đầu tư những khoản tiền khổng lồ cho việc quảng cáo sản phẩm theo phương thức truyền thống thông qua báo giấy, banner, TV… mà thậm chí còn chưa biết kết quả ra sao thì Viral video xuất hiện giống như một làn gió mới mang tới một xu hướng quảng cáo khác biệt: “quảng cáo như không quảng cáo” với những ưu thế vượt trội về lợi ích kinh tế và hiệu quả Marketing online đáng kinh ngạc.

Nhưng khoan hãy bàn luận về những lợi ích mà quảng cáo bằng Viral video sẽ đem lại cho các doanh nghiệp mà chúng ta hãy thử đặt câu hỏi “Tại sao những video đó lại tạo được viral?”. Có những video clip được xây dựng và đăng tải trên mạng internet ban đầu chỉ với mục đích cá nhân của người đăng và họ không hề có ý định lan truyền chúng, nhưng vô tình những video này lại được cộng đồng mạng hưởng ứng, chia sẻ và tạo viral. Nhưng cũng có những clip được đầu tư công phu phục vụ cho các chiến dịch tiếp thị lan truyền song lại không thể tạo được viral như mong muốn. Tại sao?

1. Những video vô tình tạo viral.

* Trên thế giới.

Charlie bit my finger

Vào khoảng giữa năm 2007, một đoạn clip ngắn quay lại cảnh hai cậu bé đang đùa nghịch được người bố đăng tải lên You Tube để gửi cho người cha đỡ đầu của hai bé đã vô tình được cư dân mạng liên tục chia sẻ và trở thành hiện tượng mạng vào những năm 2007, mang về cho cha mẹ của hai cậu bé nửa tỷ USD. Hiện tại, đoạn video clip dài 55 giây này đã đạt hơn 737 triệu lượt xem, đó là con số mà bất kỳ một nhà làm quảng cáo nào cũng phải ao ước.

Nội dung video hết sức đơn giản, chỉ là cảnh cậu bé Charlie cắn ngón tay anh trai rồi cười khanh khách trong khi người anh mếu máo vì đau. Xét về chất lượng video, đây cũng không phải là một video được đầu tư kĩ lưỡng mà chỉ là một video nghiệp dư, đời thường. Nhưng tại sao video này lại được thu hút nhiều người xem như vậy?

• Thứ nhất, video này khiến cho người xem cảm thấy thích thú bởi sự dễ thương của hai đứa trẻ. Chỉ là clip ghi lại cảnh hai đứa bé chơi đùa với nhau nhưng lại khiến người xem cảm thấy nội dung video thật gần gũi với chính cuộc sống của họ và họ muốn chia sẻ khoảnh khắc đó với những người khác.
• Thứ hai, video này đã thu hút được cộng đồng cùng tham gia. Điểm đặc biệt của video này có lẽ là cụm từ “Charlie bit me” mà cậu anh trai cứ nhắc đi nhắc lại và dường như cụm từ này đã được phù phép và tạo ra những hiệu ứng nhất định với người xem. Cùng với khoảng thời gian video này được lan truyền, có rất nhiều người xem đã bắt chước tái hiện lại cảnh Charlie cắn vào tay anh trai. Việc video gốc không những được lan truyền mà còn được sao chép đã thực sự cho thấy video này đã tạo được cảm hứng đối với người xem, và chính nhờ đó mà video này càng trở nên phổ biến và lượng view không ngừng tăng lên.
• Thứ ba, video này khiến người xem phải bản luận và tranh cãi về nó. Nhiều người yêu thích, nhưng cũng nhiều người vào xem video và họ tự hỏi tại sao video này lại có lượng view khủng như vậy trong khi nó thực sự không quá đặc biệt. Họ để lại các comment phản hồi, và chính những comment liên tục trái chiều này đã vô tình khiến video được nhiều người biết đến hơn. Một vấn đề sẽ không bị lãng quên cho đến khi người ta thôi nói về nó.

* Tại Việt Nam

Trong những ngày gần đây, trên các trang mạng xã hội người ta không ngớt bàn luận về hiện tượng “Lệ Rơi” cùng với những video clip mà anh ta đăng tải trên You Tube. Những video mà anh chàng này tự quay và đăng tải trên You Tube với mục đích giải trí, xả stress chỉ trong một thời gian ngắn đã được cư dân mạng truyền tay nhau và kéo theo rất nhiều tranh cãi từ phía cộng đồng mạng.

Có thể nhận thấy một đặc điểm chung trong các video của Lệ Rơi đó là video được thực hiện khá đơn giản bằng máy laptop, bối cảnh đơn giản trong căn phòng của anh ta, không được đầu tư chăm chút kĩ lưỡng và giọng hát cũng không được hay lắm nhưng sức lan tỏa của những video này lại khiến cho cộng đồng mạng thực sự bất ngờ. Có thể lý giải hiện tượng này như sau:

• Thứ nhất, các video của Lệ Rơi tạo được sự thích thú với người xem bởi tính hài ước và giải trí thuần túy mà các video của anh mang lại. Người xem phải bật cười vì chính giọng hát của anh chàng này cũng như những nét mặt, cử chỉ điệu bộ của anh ta trong các đoạn video. Không những vậy, sự thoải mái, chất phác, không vụ lợi của Lệ Rơi cũng đã tạo được cảm tình với nhiều người. Bởi vậy mà người xem cảm thấy muốn chia sẻ video đó tới bạn bè của họ.
• Thứ hai, xuất hiện trong thời điểm mà các fan đang thất vọng về những thần tượng của mình, bởi nhìn đâu cũng thấy chiêu trò, giả tạo… thì những video của Lệ Rơi xuất hiện như một làn gió mới với sự thật thà chân chất, không vụ lợi đã khiến nhiều người không ngại ngần đón nhận.
• Thứ ba, Lệ Rơi đã tạo ra được sự khác thường chẳng giống ai, tạo được nét đặc biệt mà người khác không có và có lẽ chính điểm này đã thu hút sự tò mò, chú ý với người xem. Hiếm có người nào hát không hay nhưng lại hay hát và mạnh dạn chia sẻ những video âm nhạc của mình với những người khác mà không sợ họ chê cười hay bàn tán như Lệ Rơi. Có lẽ bởi thế mà nhiều người xem đồng càm và đứng về phía anh chàng này, tiếp tục chia sẻ những video mà anh ta đăng tải.
• Thứ tư, những video của Lệ Rơi đã khiến cộng đồng mạng phải tranh cãi, bàn luận, người ủng hộ kẻ phê phán. Và có lẽ góp một phần không hề nhỏ cho việc khiến Lệ Rơi và các video của anh trở nên hot hơn bao giờ hết là sự can thiệp của báo chí và truyền thông nhiều chiều, gây ra nhiều luồng thông tin khiến cho cư dân mạng có những thắc mắc nhưng lại không thể được giải đáp thỏa đáng. Những tranh luận cứ thế tiếp diễn và hiện tượng này ngày càng nhận được sự quan tâm nhiều hơn từ phía cộng đồng mạng.

Cùng với sự phát triển của công nghệ số và sự bùng nổ thông tin trên mạng internet thì sức lan truyền thông tin trở nên nhanh chóng hơn bao giờ hết. Đứng trước một hiện tượng mạng, xem song một video được nhiều người chia sẻ, bạn có từng thắc mắc về những câu chuyện phía sau những video vô tình tạo viral kia? Những người xây dựng nên video, họ là ai? Như thế nào? Có những video liên quan khác không?… Ngay sau khi video clip “Charlie bit my finger” được lan truyền với tốc độ chóng mặt, người ta bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến gia đình bé Charlie, đến những những câu chuyện của gia đình họ và cùng với sự nổi tiếng của hai cậu bé, công việc kinh doanh của gia đình họ cũng rất thuận lợi. Tương tự, sau khi những video của Lệ Rơi được đăng tải và lan truyền, người ta đã phải thắc mắc rốt cục Lệ Rơi là ai mà bỗng chốc trở nên nổi tiếng như vậy.

Vấn đề tôi muốn nói tới không phải là sự nổi tiếng bất ngờ của những nhân vật trong các video kia, mà là sự quan tâm của cộng đồng mạng đối với những vấn đề có liên quan đến video được viral. Khi một video tạo được viral, người ta sẽ không chỉ quan tâm tới nội dung video mà còn quan tâm đến các thông tin có liên quan. Giả sử cũng một Viral video với nội dung về những câu chuyện đời thường như vậy, bạn gắn thương hiệu hay sản phẩm của bạn với những Viral video đó một cách khéo léo và được cộng đồng mạng đón nhận. Lúc đó, chuyện gì sẽ xảy ra?

2. Những video được xây dựng để tạo viral.

Các nhà làm quảng cáo nhanh chóng nhận ra sức mạnh của Viral video và họ đã sử dụng các kỹ thuật tương tự để quảng bá thương hiệu. Từ đó, nhiều video được đầu tư kỹ lưỡng để tạo Viral xuất hiện, phục vụ cho các chiến dịch tiếp thị lan truyền.

Blendtec: Will it blend?

Vào năm 2007, hãng Blendtec tung ra chiến dịch quảng cáo với một đoạn video clip có tên“Will it blend?” đã thu hút được sự chú ý của đông đảo cộng đồng mạng: một chiếc máy iPhone được bỏ vào máy xay Blendtec và bị nghiền nát thành bột chỉ trong vài giây. Đoạn video này nhanh chóng được lan truyền và góp phần không nhỏ vào việc đẩy doanh số bán hàng của hãng này lên 700%.

Nội dung video khá đơn giản, đầu tư về mặt kỹ thuật cũng không nhiều nhưng lại tạo hiệu ứng đặc biệt với người xem. Ý tưởng xay nát chiếc iPhone thay vì xay thực phẩm như bình thường của hãng này thật kỳ quặc, khác thường và cũng chính điều đó khiến người xem cảm thấy ngạc nhiên, thích thú với đoạn video đó. Họ đã làm một điều khác biệt mà từ trước đến giờ chưa ai làm. Nhiều người xem cho rằng việc xay một chiếc iPhone thật ngớ ngẩn, nhưng họ vẫn cảm thấy thích thú và muốn chia sẻ sự khác thường này cho nhiều người khác biết. Chính nhờ vậy mà video này càng được nhiều người biết đến hơn và hãng Blendtec đã thực sự thành công với chiến dịch Viral video này.

American Greetings: World’s Toughest Job

Gần đây nhất, vào khoảng giữa tháng 4 năm nay, American Greetings đã tung ra một đoạn Video clip dài khoảng 4 phút kể về quá trình tuyển dụng của một công ty cho vị trí công việc đặc biệt với rất nhiều điều kiện khắt khe mà bất kỳ ứng viên tham gia nào cũng phải bất ngờ. Video này nhanh chóng có hơn 5 triệu lượt xem chỉ trong hai ngày đầu, và hiện tại con số này đã lên tới hơn 21 triệu lượt.

Tại sao nó lan truyền?

• Điều quan trong nhất khiến video này được lan truyền nhanh chóng đó là hình ảnh Người Mẹ thấp thoáng phía sau câu chuyện đã khiến người xem cảm động và tự nhắc nhở mình về những hy sinh và tình yêu vô điều kiện mà Mẹ dành cho chúng ta. Video này đã tạo được sự kết nối cảm xúc đặc biệt với người xem, khơi gợi được tình yêu của mỗi người xem với Mẹ và khiến họ muốn xem lại nhiều lần, đồng thời muốn chia sẻ cho bạn bè và người thân để họ cùng cảm nhận.
• Điều thứ hai phải kể đến đó là nhà sản xuất đã lựa chọn thời điểm rất thích hợp để tung ra video này. Chính điều này càng làm tăng hiệu ứng của nó đối với người xem. Khoảng giữa tháng 4 là khoảng thời gian mà cả thế giới đang hướng về ngày của mẹ, bởi vậy khi video này xuất hiện, nó nhanh chóng nhận được sự hưởng ứng từ phía cộng đồng mạng.
• Điều thứ ba đó là nhà sản xuất đã khéo léo ngụy trang cho video tiếp thị này giống như một câu chuyện đời thường, một quảng cáo cho một công việc và dòng chữ American Greetings xuất hiện cuối video không hề khiến người xem cảm thấy khó chịu. Rõ ràng đây là một video tiếp thị nhưng nội dung video không nói về sản phẩm, về thương hiệu mà lại kể một câu chuyện cảm động khiến người xem có cảm giác gần gũi, xem quảng cáo nhưng lại không giống như đang xem quảng cáo.